Pravila rukometa i pozicije u rukometu

Rukomet je timski sport koji se igra u dvorani na parketu između dve ekipe od po 7 igrača plus golman, pri čemu naizmeničnim napadima pokušavaju da postignu što više golova protivniku za ukupno 60 minuta igre, dok za svaki napad imaju ograničeno vreme od 30 sekundi.

Pobjednik je ekipa sa više datih golova, dok se u slučaju nerešenog rezultata igraju produžeci.

Utakmice su dinamične sa puno kontakt igre, atraktivnih poteza i preokreta, zbog čega je i klađenje na rukomet jedan od omiljenih hobija za ljubitelje ovog tipa zabave. 

Pozicije u rukometu

U rukometu postoje specifične pozicije koje igrači zauzimaju kako bi efikasno pokrivali teren i sproveli taktičke zamisli svog tima. Osnovne pozicije u rukometu su:

Golman: Jedini igrač koji sme da koristi ruke unutar svog gol prostora. Odgovoran je za odbranu gola;

Lijevo krilo: Igra na levoj strani terena i uglavnom je zaduženo za brze kontranapade i postizanje golova iz uglova;

Desno krilo: Igra na desnoj strani terena slično kao levo krilo, sa zadacima koji uključuju brze prodore i šuteve sa bočnih pozicija;

Lijevi bek: Igrač koji se nalazi levo od centralnog beka, često među najjačim šuterima u timu, sposoban za probijanje protivničke odbrane i postizanje golova sa distance;

Desni bek: Ogledalo levog beka, ali na desnoj strani, sa sličnim zadacima u ofanzivi;

Srednji bek (centar): Smatra se dirigentom igre, postavlja tempo i organizuje napad tima, takođe učestvuje u odbrani prilikom prelaska protivnika u kontranapad;

Pivot rukomet igrač (krug): Igrač koji se pozicionira blizu protivničkog gola, često okružen protivničkim odbrambenim igračima. Pivot u rukometu stvara prostor za svoje saigrače, pravi blokove i pokušava da postigne golove sa bliske udaljenosti.

Svaki od ovih igrača ima zadatke kako u napadu tako i u odbrani, a njihova uloga može varirati u zavisnosti od taktike koju trener želi da primeni.

Rukometni teren i njegove dimenzije

Rukometni teren je pravougaonog oblika dužine 40m i širine 20m. Podeljen je poprečnom linijom na dve jednake površine. Na sredini obe suprotne strane nalaze se golovi visine 2m i širine 3m, dok je kazneni prostor oivičen linijom udaljenom 6m od gola. Stative i prečka gola koji ih spaja izrađene su od četvrtastog materijala širine 8cm. 

Samo je golmanu dozvoljeno da boravi u ovom prostoru, dok igrači ne smeju gaziti liniju kaznenog prostora prilikom šuta na gol.

Ukoliko sudija dosudi kazneni udarac, on se izvodi sa isprekidane linije deveterca udaljene 9m od golova sa obe strane. Za izvođenje kaznenih udaraca važna je golmanova granična linija koja se nalazi na 4m udaljenosti od gola. To je maksimalno rastojanje od gola za golmana prilikom izvođenja deveterca.

Interesantno je da se futsal i rukome igraju na terenu gotovo iste dužine i širine, a nekada i na istim. Zato pogledajte i sva futsal pravila ukoliko više preferirate sportove u dvoranama i atmosferi ovog tipa.

Trajanje igre u rukometu i prekidi

Kako nalažu rukomet pravila, trajanje rukometnog susreta je 60 minuta, a on je podeljen na dva poluvremena od po 30 minuta, sa pauzom između intervala od 10 minuta za odmor.

Sudija daje znak za početak i kraj igre.

Ukoliko je nerešen rezultat na kraju meča, igra se produžetak od 5 minuta, a ako je i na kraju njega nerešeno, igra se drugi produžetak od 5 minuta. Kada je slučaj da je rezultat nerešen i nakon drugog produžetka, izvode se penali.

Svaki tim bira po 5 igrača koji izvode po 1 penal, a ko postigne više pogodaka, pobeđuje. Ukoliko je i nakon što svaki tim šutne po 5 penala nerešeno, onda se izvodi po 1 penal sve dok jedna ekipa ne promaši.

Takođe, prekid igre se dešava u sledećim slučajevima:

Isključenje na 2 minuta, diskvalifikacija ili isključenje;

Dosuđivanje sedmerca;

U slučaju ekipnog time-out-a;

Kada dođe do nepravilne zamene igrača ili ulaska prekobrojnog igrača na teren;

Potrebnog dogovora između sudija.

U svakom poluvremenu, svaka ekipa ima pravo na maksimum dva ekipna timeout-a u trajanju od 1 minuta od ukupno 3 koliko ima tokom svakog meča. 

Pravila za rukomet za zamenu igrača i broj igrača u rukometu

U rukometu je zamjena igrača prilično fleksibilan proces. Igrači mogu ući i izaći sa terena bez posebne najave zapisničaru ili sudijama, ali moraju to činiti preko svoje linije za zamenu. 

Nepravilna zamena, kao što je ulazak na teren pre nego što drugi igrač potpuno napusti igralište, kažnjava se isključenjem na dva minuta. Ova pravila omogućavaju timovima da održavaju dinamičnu igru i brzo reaguju na promenjive uslove na terenu, dok istovremeno održavaju red i fer-plej.

Kada je u pitanju rukomet broj igrača koje svaka ekipa može imati je 14 igrača, sa tim što u svakom trenutku na terenu može biti najviše sedam igrača, uključujući i golmana. Golman može u bilo kom trenutku preuzeti ulogu igrača u polju, a isto tako i igrač u polju može postati golman. 

Utakmica može početi samo ako je na terenu prisutno najmanje pet igrača po ekipi. Ekipa takođe može imati do četiri službena lica, ali samo jedno od njih, zvanični predstavnik ekipe, ima pravo da komunicira sa zapisničarem i sudijama. Sudije imaju autoritet da odluče o nastavku igre ako broj igrača na terenu padne ispod pet.

Osnovna pravila rukometa ukratko za golmana

Golman može da koristi sve delove tela za odbranu lopte unutar golmanovog prostora i može se slobodno kretati sa loptom unutar tog prostora bez ograničenja koja važe za ostale igrače. 

Važno je napomenuti da se golmanov prostor smatra napuštenim kada bilo koji deo njegovog tela dodirne pod van tog prostora. Golman takođe može vratiti loptu u igru iz golmanovog prostora i ako se lopta kotrlja unutar tog prostora, smatra se da je pod kontrolom golmana. 

Igrači ne smeju ulaziti u golmanov prostor ili dodirivati loptu unutar tog prostora. Svako kršenje ovih pravila rezultira prekršajem zavisno od situacije.

Pravila za vođenje lopte 

Rukomet pravila igre omogućavaju igračima da koriste različite tehnike za manipulaciju loptom, uključujući bacanje, hvatanje, zaustavljanje i udaranje lopte koristeći otvorene ili zatvorene dlanove, ruke, glavu, telo, natkolenice i kolena. 

Igrači smeju držati loptu do tri sekunde ili napraviti do tri koraka sa loptom u rukama. Lopta se može odbijati od poda, voditi jednom rukom i premeštati iz jedne ruke u drugu. Greške pri hvatanju lopte se ne kažnjavaju, a loptu nije dozvoljeno namerno dodirivati nogama ili potkolenicom, osim ako je igrač pogodjen loptom od strane protivnika. 

Pasivna igra, definisana kao zadržavanje lopte bez jasnog napadačkog intenta, kažnjava se protiv tima koji je zadržao loptu. Ovo pravilo zahteva od timova da aktivno učestvuju u igri, promovišući dinamičnost i kontinuiranu akciju.

Kako izgleda rukometna lopta?

Rukometne lopte se prave od kože ili sintetičkih materijala i moraju biti okrugle, ali ne smeju imati sjajnu ili glatku površinu. Postoje tri veličine lopti koje se koriste u zavisnosti od uzrasta i pola igrača: broj 3 za muškarce i juniore starije od 16 godina, broj 2 za žene i juniorke istog uzrasta, i broj 1 za mlađe kategorije. Tokom utakmice, moraju biti dostupne najmanje dve lopte, a rezervne lopte moraju biti odmah spremne za upotrebu kako bi se izbegli prekidi igre. Sudije odlučuju kada će se koristiti rezervne lopte.

Osnovna pravila rukometa za prekršaje

U rukometu pravila zabranjuju upotrebu ruku i dlanova za blokiranje lopte ili nepravilno blokiranje protivnika telom. Igrači ne smeju izbijati loptu iz ruku protivnika, niti koristiti ruke, dlanove ili noge za guranje ili izguravanje protivnika. Takođe, nije dozvoljeno obuhvatiti, držati ili skakati na protivnika. 

Nesportsko ponašanje, uključujući verbalne i fizičke prekršaje koji ugrožavaju protivnika, kao što su udarci u glavu ili vrat, povlačenje za ruku ili slično, rezultira diskvalifikacijom igrača ili službenog lica.

Najveća organizacija i takmičenja u rukometu

Na globalnom nivou, najvažnija organizacija u rukometu je Međunarodna rukometna federacija (IHF), koja je zadužena za regulisanje pravila igre, promociju rukometa i organizaciju međunarodnih takmičenja. 

Najvažnija takmičenja koja IHF organizuje uključuju Svetsko prvenstvo u rukometu za muškarce i žene, koje se održava svake druge godine. Takođe, rukomet je dio Olimpijskih igara, čime se pruža platforma za najviši nivo međunarodne konkurencije.