Uspjesi Fonda za energetsku efikasnost i zaštitu životne sredine u Istočnoj Evropi kroz 15 godina

Kako bi se podržala ulaganja u promociju energetske efikasnosti, zaštitu životne sredine i socijalnu dimenziju ekonomske tranzicije u regionu Istočnog partnerstva EU, prije 15 godina osnovan je Fond za energetsku efikasnost i zaštitu životne sredine u Istočnoj Evropi (E5P).

Njegovo osnivanje proisteklo je iz vizije Poljske i Švedske – bliže saradnje i održivije budućnosti u ovom dijelu Evrope.

Sektori koji ispunjavaju uslove za E5P podršku uključuju: daljinsko grijanje, energetsku efikasnost u javnim zgradama, mjere uštede energije u stambenim zgradama, obnovljive izvore energije (uključujući biomasu), ulično osvjetljenje, prečišćavanje vode i otpadnih voda, upravljanje čvrstim otpadom i gradski prevoz.

Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) predstavila je kroz konkretne primjere neke od najznačajnijih uspjeha ovog Fonda.

Fond se pokazao kao izuzetno značajan u dijelovima svijeta pogođenim kontinuiranim krizama, poput Ukrajine i Moldavije. U ovim zemljama doprinio je osiguranju toplote kroz unapređenje lokalnih sistema grijanja i postavljanje brojnih pojedinačnih podstanica za regulaciju i uštedu grijanja.

U drugim zemljama, E5P je, na primjer, finansirao uvođenje električnih autobusa i pomogao u izgradnji savremene fabrike za tretman otpada u Gruziji.

Projekti se sprovode i u Jermeniji, Belorusiji, Azerbejdžanu i drugim državama regiona Istočnog partnerstva. U Ukrajini je riječ o 25 projekata, u Moldaviji sedam, dok je u Jermeniji šest, a u Bjelorusiji dva.

Pročitajte još:

• Beč predstavio geotermalni atlas: Novi alat za korištenje Zemljine toplote za grijanje
• EBRD i EU novim programom podržavaju zelenu i održivu tranziciju u BiH
• Turska pokrenula najveću Platformu za ulaganje u dekarbonizaciju industrije

Ukupna investicija iznosi 1,5 milijardi eura u 52 projekta. Zahvaljujući Fondu, godišnje se smanjuje emisija više od 1.000.000 tona ugljen-dioksida, dok se tretira preko 1.900.000 m³ otpada.

Pored toga, E5P omogućava godišnju uštedu od 4.000.000 MWh energije i 265.012 m³ vode.

Uspjeh Fonda pripisuje se partnerskom modelu saradnje. Donatorska sredstva, obezbjeđena od Evropske unije i bilateralnih donatora, koriste se kao grantovi za mobilisanje kredita od Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), Evropske investicione banke (EIB), Nordijskog fonda za zaštitu životne sredine (Nefco) i Razvojne banke Savjeta Evrope (CEB).

Evropska unija je najveći donator, dok su među ostalim donatorima i Jermenija, Azerbejdžan, Češka, Danska, Estonija, Finska, Gruzija, Njemačka, Island, Irska, Letonija, Litvanija, Moldavija, Norveška, Poljska, Rumunija i druge zemlje.

Katarina Vuinac