Nova vrsta hrskavice – otkriven novi tip ćelija i tkiva

• Naučnici otkrili novi tip ćelija i tkivo koje je zapravo nešto između masnog tkiva i hrskavice.
• Obrasci aktivacije ovih ćelija koje liče na ćelije masnog tkiva više liče na one kod hondrocita, ćelija hrskavice. 

Po prvi put je opisana vrsta ćelija/stanica koje pružaju amortizaciju i potporu različitim dijelovima tijela. Ove ćelije imaju velike unutarnje džepove lipida, slične masnim ćelijama – adipocitima, što im pomaže da služe kao neka vrsta podstave. Međutim, njihovi obrasci aktivacije gena sličniji su onima krutih hrskavičnih ćelija, koje tjelesnim tkivima obično pružaju strukturnu potporu. Naučnici su ih stoga nazvali ćelijama ‘lipohrskavice’, sugerirajući da se ponašaju poput mjehurića u tkivima ispunjenim hrskavicom, poput ušiju i nosa, kako bi bile manje krute.

Tradicionalno, medicinski udžbenici prepoznaju tri vrste hrskavice: hijalinsku, elastičnu i fibrohrskavicu. Hijalinska omogućava glatko klizanje kostiju u zglobovima, elastična je fleksibilna i nalazi se u uhu, grkljanu i Eustahijevoj tubi, dok fibrohrskavica apsorbira udarce u zglobovima i kičmi. Svaka od ovih vrsta ima različite karakteristike zbog specifičnih proporcija kolagenskih i elastičnih vlakana.

Lipohrskavicu su u radu „Superstable lipid vacuoles endow cartilage with its shape and biomechanics” objavljenom u Science opisali naučnici sa Univerziteta Kalifornija, Irvine, a rad je objavljen u januaru 2025.

Lipohrskavica značajno se razlikuje od do sada poznatih tipova hrskavice. Površno podsjeća na masno tkivo jer sadrži ćelije ispunjene mastima, okružene tankim vlaknastim matriksom, za razliku od debelog matriksa kod drugih hrskavica. Ćelije su uniformne, gusto zbijene i formiraju elastično, spužvasto tkivo koje se nalazi u strukturama poput vanjskog uha i nosa. Ovo tkivo je otporno na deformacije i kidanje, ali istovremeno pruža određenu fleksibilnost. Zanimljivo je da, u slučaju smanjenja unesenih kalorija, ove ćelije bi ostajale iste veličine, što nije slučaj sa ćelijama masnog tkiva.

Ovaj tip tkiva zapravo je nekoliko puta otkrivan i zaboravljan, i tek je sad dokazano kako je zapravo zaista poseban i drugačiji. 1857. godine njemački zoolog Franz von Leydig je izvijestio o postojanju tkiva nalik na masno u ušima pacova. O ovim ćelijama naučnici su izvještavali i 60-tih godina prošlog vijeka, ali se na to zaboravilo.

Lipidi u ovim ćelijama nemaju ulogu u metabolizmu, nego više kao neka vrsta jastuka, koji čine hrskavicu manje krutom.

Neki stručnjaci smatraju da bi ovo otkriće moglo dovesti do ažuriranja udžbenika histologije i anatomije. Ipak, drugi ostaju skeptični, iako priznaju čvrste dokaze o postojanju ovog tkiva, ne slažu se nužno da lipohrskavica zaslužuje klasifikaciju kao četvrti tip hrskavice.

Ovo nije prvi put da se nešto novo otkrije u ljudskoj fiziologiji ili na ćelijskom nivou. Otkriven je novi organ, zvan mezenterijum, novi tip ćelija nervnog sistema, kao i nova organela.

(Image credit: Plikus lab, University of California, Irvine)

The post Nova vrsta hrskavice – otkriven novi tip ćelija i tkiva appeared first on Nauka govori.