Ko su pobunjenici koji su zauzeli Alep: Ofanzivu su pokrenuli kada se mislilo da se rat završava

Pobunjeničke snage su 27. novembra pokrenule najveću ofanzivu protiv sirijskih vlasti u posljednjih nekoliko godina. Do danas su uspjele preuzeti kontrolu nad većim dijelom Alepa koji je drugi po veličini grad u Siriji. 

Nakon toga su uslijedili ruski zračni napadi na pobunjeničke položaje u Alepu, što su prvi ruski zračni napadi od 2016. godine. Regularna sirijska vojska se povukla iz ovog grada. Ofanzivu je predvodila militantna grupa Hayat Tahrir al-Sham (HTS) koja ima dugu historiju učešća u sirijskom ratu.

Ko su Hayat Tahrir al-Sham

HTS je 2011. godine, kada je počeo rat, osnovan pod imenom Jabhat al-Nusra, kao podružnica terorističke organizacije Al Qaeda. Vođa tzv. Islamske države Abu Bakr al-Baghdadi je bio uključen u formiranje HTS-a. Ova grupa se smatrala jednom od najučinkovitijih i najsmrtonosnijih pobunjeničkih grupa protiv režima predsjednika Bashara al-Assada.

Dojam je da je HTS-ova pokretačka snaga bila njihova ideologija, a ne protesti protiv režima, koji su počeli 2011. Ta ideologija je bila u suprotnosti s idejama glavne pobunjeničke koalicije pod zastavom "Slobodne Sirije".

Abu Mohammed al-Jawlani, vođa Jabhat al-Nusre, 2016. je raskinuo vezu s Al Qaedom, raspustio je Jahbat al-Nusru i osnovao je novu grupu koja je nazvana Hayat Tahrir al-Sham. Novoosnovana grupa se godinu dana kasnije spojila s nekoliko sličnih grupa. 

Dojam u posljednje četiri godine je bio da se rat u Siriji završava. Assadov režim ima neupitnu vladavinu u najznačajnijim gradovima dok su pojedini dijelovi zemlje izvan njegove kontrole. To se prvenstveno odnosi na istok, gdje su Kurdi većina, što je slučaj od skoro samog početka rata.

Sukoba je bilo i na jugu, gdje je i počela pobuna protiv Assada. U velikim pustinjskim predjelima i dalje postoji opasnost od onih koji sebe predstavljaju kao pripadnicima tzv. Islamske države.

Sjeverozapadna provincija Idlib je pod kontrolom islamističkih pobunjeničkih grupa koje su se tu povukle na vrhuncu rata. Idlibom dominira upravo HTS koji je i pokrenuo iznenadnu ofanzivu na Alep.

Sukobi

Idlib je nekoliko godina bio bojno polje, kako je regularna vojska pokušavala povratiti kontrolu. No, prije četiri godine je postignut sporazum o prekidu vatre, i to uz posredovanje Rusije, koja je dugo ključni Assadov saveznik, i Turske koja je podržavala pobunjenike. Ovaj sporazum se uglavnom održao.

Riječ je o dijelu Sirije u kojim živi četiri miliona ljudi, a većina njih su izbjegli iz gradova koji su sada pod kontrolom Assadovih snaga. Alep je bio jedan od najkrvavijih bojišta i predstavljao je jedan od najvećih poraza pobunjenika. Kako bi ostvario pobjedu, Assad se oslanjao na rusku zračnu moć i Iran, tj. na milicije koje je sponzorirala ova država. Među tim iranskim sponzorima je bio i Hezbolah. 

Kako je objavio BBC, nesumnjivo je da su Hezbolahov neuspjeh usljed izraelske ofanzive u Libanu, kao i izraelski napadi na iranske komandante u Siriji, doprinijeli odluci pobunjenika da pokrenu napad na Alep.

HTS već neko vrijeme ima uporište u Idlibu, ali njegovi napori da dobije legitimitet među ondašnjim stanovništvom su narušeni zbog navodnog kršenja ljudskih prava. Osim toga, HTS se sukobio s drugim pobunjeničkim grupama. Cilj ove grupe nakon raskida s Al Qaedom jeste uspostavljanje fundamentalističke vlasti u samoj Siriji, a ne na širem području, kako je to nastojala tzv. Islamska država, piše BBC.